Μερικοί άνθρωποι έχουν ένα πολύ ξεχωριστό DNA επιχειρηματικότητας το οποίο αποτελεί σπάνιο κράμα εξυπνάδας, εργατικότητας και τιμιότητας. Μια τέτοια περίπτωση, είναι σίγουρα εκείνη της οικογένειας Κίκιζα.
.
Το πρώτο κατάστημα Αφών Κίκιζα στο Ελαιοχώρι Αρκαδίας
Αφετηρία το Ελαιοχώρι, ένα ορεινό χωριό της Αρκαδίας χτισμένο στις πλαγιές του όρους Παρθένιο, όπου από τα 13 παιδιά του Γιώργου Κίκιζα, τα δύο μεγαλύτερα άνοιξαν ένα μικρό εμπορικό κατάστημα στον σιδηροδρομικό σταθμό του χωριού, στην γραμμή Κορίνθου-Καλαμάτας. Το 1925 ο Αθανάσιος, πρωτότοκος γιός της οικογένειας, μεταφέρθηκε στην Αθήνα δημιουργώντας στο Μεταξουργείο ένα κατάστημα τροφίμων το οποίο σύντομα έγινε τόσο διάσημο σε ολόκληρη την Αθήνα ώστε έδωσε το όνομα του στην περιοχή (γειτονιά του Κίκιζα) η οποία ενέπνευσε στον Γιώργο Ζαμπέτα, ένα από τους πιο αγαπημένους συνθέτες και από τους σπουδαιότερους δεξιοτέχνες του μπουζουκιού, λαϊκό τραγούδι που έγινε μεγάλη επιτυχία.
.
Αθανάσιος Κίκιζας στο Μεταξουργείο (1925)
Ήταν η εποχή που τα ζυμαρικά που έτρωγαν οι Έλληνες ήταν αυτά που έφτιαχναν στα σπίτια τους δηλ. οι παραδοσιακές χυλοπίτες και ο τραχανάς, παρ’ όλο που το πρώτο «εργοστάσιο» ζυμαρικών λειτουργούσε στο Ναύπλιο από το 1824 σηματοδοτώντας την σταδιακή δημιουργία μικρών μονάδων παραγωγής ζυμαρικών κυρίως από ιδιοκτήτες αλευρόμυλων.
Το μυστικό της μεγάλης επιτυχίας του καταστήματος τροφίμων του Αθανάσιου Κίκιζα το οποίο με 25 άτομα προσωπικό και έως τέσσερα ταμεία υπήρξε ο πρόδρομος των σημερινών σουπερμάρκετ, ήταν τόσο η μεγάλη του ποικιλία που ικανοποιούσε κάθε πελάτη, όσο και η φρεσκάδα όλων των ειδών του από την ταχύτατη κατανάλωση τους.
Η μεγάλη αυτή επιτυχία οδήγησε σταδιακά τα αδέλφια του Αθανάσιου Κίκιζα στην Αθήνα – μεταξύ τους και τον Αλέξανδρο Κίκιζα το 1931. Η ολοένα και μεγαλύτερη έκταση της δουλειάς, δίνει στην οικογένεια την ιδέα να απευθυνθούν στο μακαρονοποιείο «Δήμητρα» ώστε να φτιάξει ζυμαρικά με την φίρμα τους – δηλαδή private label στην δεκαετία του 1930!
Το 1938 ο νεαρός Αλέξανδρος αναλαμβάνει την διεύθυνση του μακαρονοποιείου αλλά η δύσκολη περίοδος που ακολούθησε δεν ευνοούσε καθόλου την επιχειρηματικότητα (κατοχή, εμφύλιος πόλεμος). Μετά τον πόλεμο, τα μεγαλύτερα αδέλφια της οικογένειας αποφασίζουν να χωρίσουν τις δραστηριότητές τους με τον πρεσβύτερο (Αθανάσιο) να αναλαμβάνει τον Κυλινδρόμυλο και το χονδρεμπόριο τροφίμων και τον Δημήτριο το κατάστημα και το ποτοποιείο που είχε δημιουργηθεί.
.
.
Από τα μικρότερα αδέλφια της οικογένειας, ο Αλέξανδρος Κίκιζας με τον αδελφό του Γρηγόρη ιδρύουν το 1947 μια μονάδα παραγωγής μακαρονιών στην Λεωφόρο Κηφισού της πρωτεύουσας, με την επωνυμία «ΒΕΖΑΚ» (Βιομηχανία Εκλεκτών Ζυμαρικών Αδελφών Κίκιζα). Επτά χρόνια αργότερα (1954) ο Γρηγόρης Κίκιζας αποχώρησε από την «ΒΕΖΑΚ» η οποία πέρασε ολοκληρωτικά στα χέρια του Αλέξανδρου και μετονομάστηκε σε «Μέλισσα», μια λέξη που συμβολίζει την γόνιμη εργατικότητα. Την περίοδο εκείνη η ετήσια παραγωγή ολοκλήρου του κλάδου των ζυμαρικών κυμαίνεται γύρω στους 35.000 τόνους που παράγονται από 120 εργοστάσια ζυμαρικών, το ένα τρίτο από τα οποία στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής.
Οι συνεχείς επενδύσεις στον εκσυγχρονισμό των παραγωγικών εγκαταστάσεων της εταιρίας με αυτόματο μηχανολογικό εξοπλισμό, οι προωθημένες για την εποχή διαφημιστικές τακτικές, οι ιδιαίτερα φιλικές προς τους εργαζόμενους πολιτικές, η εργατικότητα, η τιμιότητα στις συναλλαγές προς κάθε κατεύθυνση, οδήγησαν την «Μέλισσα» σε μια συνεχή, ανοδική πορεία, που δεν ανακόπηκε ούτε από τον αιφνίδιο θάνατο του Αλέξανδρου Κίκιζα (1965), σε μια εποχή που η «Μέλισσα» είχε κατακτήσει την δεύτερη θέση της Ελληνικής αγοράς με ετήσια παραγωγή 6.000 τόνων.
Την ανοδική πορεία της επιχείρησης ανέλαβε να συνεχίσει, η σύζυγός του Κωνσταντίνα Κίκιζα – και το πέτυχε απόλυτα.
Το 1972 η «Μέλισσα» ξεκίνησε τις εξαγωγές της με συσκευασίες ζυμαρικών που έφεραν την ιδιωτική ετικέτα μιας από τις μεγαλύτερες εισαγωγικές εταιρίες Ελληνικών τροφίμων και ποτών στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά: Την Krinos Foods της οικογένειας Μοσχακλαίδη. Το 1973 η «Μέλισσα» έκανε ένα ακόμα σημαντικό βήμα: Καθετοποίησε την παραγωγική της διαδικασία με την δημιουργία του κυλινδρόμυλου άλεσης σκληρού σίτου στην Λάρισα ο οποίος έκτοτε παράγει σιμιγδάλι ειδικά για το εργοστάσιο ζυμαρικών, ενώ η επόμενη γενιά της οικογένειας ήταν ήδη έτοιμη να αναλάβει δράση.
Γιώργος Κίκιζας με τα παιδιά του
Έτσι, το 1975 τα ηνία αναλαμβάνει ο Γιώργος Α. Κίκιζας προσθέτοντας την δική του σφραγίδα στην επιτυχημένη πορεία της επιχείρησης με τον συνεχή εκσυγχρονισμό όλων των επί μέρους δραστηριοτήτων, την προσθήκη νέων σημάτων και νέων προϊόντων, την διαρκή αύξηση της παραγωγής και την βελτίωση της θέσης της επιχείρησης στην Ελληνική και διεθνή αγορά.
Το 1977 η «Μέλισσα» εξαγοράζει την Θεσσαλική μακαρονοποιϊα «Ντεβέτα» ανεβάζοντας την ετήσια παραγωγή της σε 8.000 τόνους όταν ο κλάδος έχει συρρικνωθεί από τις 120 μικρές μονάδες παραγωγής του 1950 σε μόλις 12!
Το 1980 δημιουργείται ένα νέο καθετοποιημένο συγκρότημα παραγωγής στην Λάρισα, δυναμικότητας 20.000 τόνων ετησίως ενώ η «Μέλισσα» επεκτείνεται στα τοματικά προϊόντα σε συνεργασία με την Ιταλική STAR Prodotti Alimentari δημιουργώντας την μεγάλη επιτυχία του σήματος Pummaro το οποίο αργότερα (1999) πουλήθηκε στην πολυεθνική Unilever και αντικαταστάθηκε με το «Primo Gusto» σε μια σειρά όχι μόνο τοματικών αλλά και ζυμαρικών προϊόντων.
Παράλληλα, η «Μέλισσα» συνεργάζεται με τον όμιλο της «Barilla SpA», της μεγαλύτερης εταιρείας ζυμαρικών στον κόσμο, διανέμοντας προϊόντα της στην Ελληνική αγορά. Αυτό μέχρι το 1991 όταν η Ιταλική πολυεθνική εξαγόρασε την «Misko» εισβάλλοντας κυριολεκτικά στην Ελληνική αγορά όχι μόνο με τα προϊόντα της Ελληνικής βιομηχανίας που εξαγόρασε αλλά και με πλήθος εισαγόμενων ζυμαρικών και άλλων προϊόντων.
Η μετατροπή της «Barilla SpA» από συνεργάτη σε πανίσχυρο ανταγωνιστή από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οδήγησε την «Μέλισσα» σε ένταση των προσπαθειών της όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στις αγορές του κόσμου, αυξάνοντας σημαντικά τις εξαγωγές της και την παραγωγή των ζυμαρικών της που φθάνουν πλέον τους 40.000 τόνους ετησίως. Την ίδια περίοδο δημιουργεί στην Πολωνία την θυγατρική «Atlanta» εξάγοντας όχι μόνο ζυμαρικά αλλά και άλλα Ελληνικά προϊόντα (Ελαιόλαδο, κρασί, ελιές, χαλβά κ.α.)
Την πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετηρίδας, η «Μέλισσα» προχώρησε στην εξαγορά της εταιρίας «Ζυμαρικά ΣΤΕΛΛΑ Α.Ε.» που ίδρυσαν το 1957 οι αδερφοί Πανουτσόπουλοι και σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή με το μήνυμα «40 χρόνια φούρναρης…έχω ψήσει!», της ιστορικής «Ζυμαρικά ΑΒΕΖ Α.Ε.» με ρίζες στις αλησμόνητες πατρίδες που λειτουργεί στην Θεσσαλονίκη από το 1926, καθώς και των εταιριών «Παραδοσιακά Ζυμαρικά ΒΛΑΧΑ Α.Ε.» & «Γλυκά ΚΑΖΙΝΟ Α.Ε.». Οι εξαγορές αυτές ισχυροποίησαν την θέση της στην εγχώρια αγορά, βελτίωσαν τις εξαγωγικές της επιδόσεις και αξιοποίησαν το πανίσχυρο δίκτυο διανομής που δημιούργησε (σήμερα 15.000 σημεία πώλησης) με πρόσθετα προϊόντα όπως είναι οι κομπόστες φρούτων «Del Monte» και από το 2012 τα διάφορα προϊόντα της πολυεθνικής «Heinz» (κέτσαπ, σάλτσες κ.α.)
.
.
Ας ρίξουμε όμως μια σύντομη ματιά στην εικόνα που παρουσιάζει η «Μέλισσα» στο τέλος του έτους 2013:
Η τρίτη γενιά της οικογένειας, τα παιδιά του Γιώργου Κίκιζα (Αλέξανδρος και Κωνσταντίνα), έχει αναλάβει τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης που δημιούργησε ο παππούς τους και εκπέμπουν το μήνυμα πως θα συνεχίσουν και εκείνοι, παρά τα αρνητικά δεδομένα της Ελληνικής οικονομίας, να οδηγούν με επιτυχία την πορεία της επιχείρησης, των 210 εργαζομένων σε αυτήν και των χιλιάδων συνεργατών της – από την παραγωγή μέχρι την διάθεση. Μια ματιά σε βασικά οικονομικά μεγέθη της επιχείρησης την τελευταία δύσκολη πενταετία, όπως είναι η αύξηση του τζίρου το 2012 σε σχέση με το 2008 με παράλληλη μείωση στο ήμισυ των συνολικών υποχρεώσεων του 2012 σε σχέση με εκείνες του 2008, μας παρέχει ένα ασφαλές δείγμα της εξαιρετικής πορείας της επιχείρησης.
.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΡΗΣΕΩΝ 2008 – 2012 ΤΗΣ «ΜΕΛΙΣΣΑ – ΚΙΚΙΖΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΕ» (ΑΡΜΑΕ 32075/01/Β – ΓΕΜΗ 3241501000)
ΕΤΟΣ |
Κύκλος εργασιών |
Μικτά κέρδη |
Καθαρά προ φόρων |
Υποχρεώσεις |
2008 |
65.312.224 |
17.880.422 |
3.614.787 |
36.418.834 |
2009 |
62.373.671 |
18.949.385 |
4.687.785 |
31.557.926 |
2010 |
70.035.766 |
23.065.519 |
8.237.567 |
29.658.175 |
2011 |
67.401.609 |
16.420.423 |
4.611.718 |
28.923.829 |
2012 |
67.667.218 |
14.148.340 |
2.260.588 |
18.892.182 |
.
Η «Μέλισσα» στις μέρες μας απορροφά 100.000 τόνους από τα άριστης ποιότητας ελληνικά σκληρά σιτάρια κάθε χρόνο, παράγει περισσότερους από 50.000 τόνους ζυμαρικών, εξάγει το 30% των συνολικών της πωλήσεων σε 35 χώρες του κόσμου, είναι πιστοποιημένη από διεθνώς αναγνωρισμένους φορείς με ISO 9001:2008, ISO 22000:2005 και BRC, καλλιεργεί διαφορετικές ποικιλίες σπόρων τις οποίες προτείνει στους αγρότες της περιοχής διασφαλίζοντας την αγνότητα των υλικών που χρησιμοποιεί, επιστρέφει παραδοσιακά το 2% των ετήσιων κερδών της στην κοινωνία υπό τη μορφή δωρεών σημαντικών ποσοτήτων ζυμαρικών μέσω τουλάχιστον 100 ιδρυμάτων και φορέων καθώς και χορηγιών σε ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών, αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων, διακρίνεται ιδιαίτερα για οικολογική και περιβαλλοντική συνείδηση χρησιμοποιώντας φυσικό αέριο και 100% ανακυκλώσιμα υλικά για τις συσκευασίες των προϊόντων της, δημιουργεί σαν απόβλητα μόνο ξερά ζυμάρια τα οποία διατίθενται σαν τροφή ζώων, συμμετέχει σε ειδικά προγράμματα όπως «Ώρα της γης», «Εκστρατεία αναδάσωσης» κ.α.
Η «Μέλισσα» το καλοκαίρι του 2013 τιμήθηκε σαν μια από τις 100 καλύτερες επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη από το Great Place to Work Institute το οποίο συγκέντρωσε από 589.256 εργαζόμενους, 2.119 επιχειρήσεων 19 Ευρωπαϊκών χωρών σχόλια και παρατηρήσεις που αφορούσαν το εργασιακό τους περιβάλλον. Η ευρωπαϊκή έρευνα Best Workplaces αποτελεί τη μεγαλύτερη έρευνα διεθνώς για το εργασιακό περιβάλλον και οι 100 επιχειρήσεις που βραβεύονται χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες: (α) Οι 25 καλύτερες πολυεθνικές εταιρίες, (β) Οι 25 καλύτερες εταιρίες με πάνω από 500 εργαζομένους και (γ) Οι 50 καλύτερες εταιρίες με κάτω από 500 εργαζομένους.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι στους 100 καλύτερους Ευρωπαίους εργοδότες που βραβεύτηκαν σε ειδική εκδήλωση που έγινε στο Δουβλίνο, περιλαμβάνονται συνολικά τρείς Ελληνικές επιχειρήσεις: Το νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ, τα σουπερμάρκετ ΜΑΣΟΥΤΗΣ και τα ζυμαρικά «Μέλισσα»!
Η βράβευση έφερε την «Μέλισσα» στην 48η θέση του καταλόγου και αποτελεί δικαίωση μιας εκπληκτικής για ιδιωτική επιχείρηση «εργατικής πολιτικής» που περιλαμβάνει ένα ατέλειωτο κατάλογο παροχών και προνομίων μεταξύ των οποίων χαμηλότοκα οικογενειακά δάνεια, φροντίδα οικονομικών ή προβλημάτων υγείας των εργαζομένων, ασφαλές περιβάλλον εργασίας, χρηματική υποτροφία στη μνήμη του Ιδρυτή της εταιρίας στα παιδιά των υπαλλήλων σχολικής ηλικίας, ίσες ευκαιρίες στην εξέλιξη των εργαζομένων με ατομική εκπαίδευση ή μετεκπαίδευσή τους με δαπάνες της εταιρίας, ετήσια αξιολόγηση και καθορισμός των πλέον των συλλογικών συμβάσεων αμοιβών βάσει αξιολόγησης, παρότρυνση της εσωτερικής επικοινωνίας των εργαζομένων, bonus για ομαδική αποδοτικότητα, διανομή κερδών με την μορφή έκτακτου bonus σε χρονιές επαρκούς κερδοφορίας κατά την κρίση της διοίκησης, ετήσιες βραβεύσεις υπαλλήλων με χρηματικά έπαθλα για επίτευξη στόχων, τιμητικές άδειες σε ειδικές περιπτώσεις, ομαδική ασφάλιση υγείας, ασφάλεια ζωής, αναπηρίας ή ατυχήματος, τακτική επίσκεψη ιατρού εργασίας και δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης, πλήθος εκδηλώσεων με πολλά και πλούσια δώρα, δωρεάν προσκλήσεις για θεατρικές παραστάσεις, πρεμιέρες στο σινεμά ή παιδικές εκδηλώσεις κ.π.α. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο που η «Μέλισσα» συγκαταλέγεται ανάμεσα στους καλύτερους Ευρωπαίους εργοδότες ούτε το γεγονός πως στην εταιρία αυτή σήμερα εργάζονται υπάλληλοι δεύτερης και τρίτης γενιάς καθώς και άτομα της ίδιας οικογένειας!
.
.
Σαν επίλογο, ας θυμηθούμε τα λόγια του διαφημιστικού μηνύματος της εταιρίας που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2012:
Να σέβεσαι το παρελθόν και να ονειρεύεσαι το μέλλον.
Να κρατάς τις παραδόσεις σου μα να τολμάς να καινοτομείς.
Να νιώθεις περήφανος για τη χώρα σου και να δείχνεις σε όλους πόσο μακριά μπορεί να φτάσει…
Αυτή είναι η Melissa.
Γιατί… είμαστε μακαρονάδες, μα πάνω απ’ όλα… είμαστε Έλληνες!
Να λοιπόν μια ακόμα 100% Ελληνική επιχείρηση που κάνει το χρέος της απέναντι στους εργαζόμενους σε αυτήν, στην κοινωνία, το περιβάλλον και την χώρα της μετατρέποντας τις πρώτες ύλες του τόπου μας σε προϊόντα υψηλής ποιότητας.
Εμείς σαν επαγγελματίες ή καταναλωτές θα κάνουμε το δικό μας χρέος αγοράζοντας όλα τα προϊόντα που παράγει η «Μέλισσα» με διάφορα σήματα («Μέλισσα», «Στέλλα», «ΑΒΕΖ», «Βλάχα» και πολλά άλλα) ή θα συνεχίσουμε επιπόλαια να αγοράζουμε στα τυφλά προϊόντα που εισάγονται από γνωστά και άγνωστα μέρη του κόσμου;
Εμείς πάντως δεν διστάζουμε ούτε λεπτό: Αγοράζουμε μόνο τα προϊόντα που γράφουν στην συσκευασία τους τις απόλυτα αναγκαίες για την οικονομική σας σωτηρία λέξεις ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ!
.
Ο Λεωνίδας Κουμάκης, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και επί τρεις δεκαετίες, με την ιδιότητα του Διευθυντού Εξαγωγών Ελληνικής Οινοβιομηχανίας, ταξίδευσε στις 4 από τις 5 ηπείρους του πλανήτη μας, δημιουργώντας ένα εκτεταμένο δίκτυο διανομής σε 32 χώρες.
Είναι συγγραφέας των βιβλίων «Το Θαύμα-Μια πραγματική ιστορία» (πρώτη έκδοση 1992, η τέταρτη έκδοση το 2008 – περισσότερα στο e – shop της ιστοσελίδας ) και «Ματιές στις ρίζες του Ελληνισμού» (1997). Τον Δεκέμβριο 1996 κυκλοφόρησε τον σύντομο «Aποχαιρετισμό».
mySatellite 