Ο Μακεδονικός Αγώνας από την εποχή του κινήματος των Νεοτούρκων (1908) ως την εποχή του Σέρβικου ζητήματος (1916): Ο κομβικός ρόλος του Ίωνα Δραγούμη


Αμαλία Κ. Ηλιάδη, ιστορικός-φιλόλογος (ΜΑ Βυζαντινής Ιστορίας) Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων)

    Το κίνημα των Νεοτούρκων του 1908,  η απήχησή του στον πολιτικό κόσμο της Ελλάδος και οι επιπτώσεις του στις ελληνικές εδαφικές διεκδικήσεις στη Μακεδονία δεν είναι αμελητέα ζητήματα ως προς την τελική έκβαση του Μακεδονικού Αγώνα.

Οι ανεκτίμητες υπηρεσίες στο ελληνικό, Μακεδονικό  ζήτημα  της «Πανελληνίου Οργανώσεως» και της «Οργανώσεως της Κωνσταντινουπόλεως» μετριάζουν τις   διαλυτικές δραστηριότητες της κυβερνήσεως Ράλλη. Σε αυτή τη χρονική στιγμή είναι  οριακές οι συνθήκες επιβιώσεως του Μακεδονικού Ελληνισμού.

Οι Διακηρύξεις των Νεοτούρκων του 1908 καταδεικνύει περίτρανα την  αντίθεση θεωρίας πράξης στα ολέθρια  αποτελέσματα του κινήματος αυτού για τον Ελληνισμό. Συνάμα η εκμετάλλευση των νεοτουρκικών διακηρύξεων από τους Βουλγάρους συντελεί στον  επανεξοπλισμό τους και στις απειλές Συνέχεια

Ο λαός μας θα εμπνεύσει το νέο Παύλο Μελά; Του Π. Αποστόλου


Το 1900 ιδρύεται στην Αθήνα, το Μακεδονικό Κομιτάτο, προκειμένου να εμψυχώσει τον απογοητευμένο ελληνικό πληθυσμό της Μακεδονίας. Οι πρωτοπόροι της κινήσεως, Στ. Δραγούμης και δημοσιογράφος Δ. Καλαποθάκης, συναντούν παντού κατανόηση, από την Κυβέρνηση έως τα Ανάκτορα. «Αόρατος Αρχή» του Κομιτάτου, γίνεται ο διάδοχος Κωνσταντίνος. Με τη δύση του 1903, τερματίζεται η απάθεια μακαριότητας των ελληνικών κυβερνήσεων. Το 1904 εμφανίζονται στα μακεδονικά βουνά οι πρώτες μικρές ελληνικές αντάρτικες ομάδες, με πρώτο-πρώτο καπετάνιο τον Βαγγέλη Στρεμπενιώτη (από το Στρέμπενο, ανάμεσα Καστοριάς και Φλώρινας). Γίνονται αναγνωριστικές αποστολές αξιωματικών στη Μακεδονία (Αν. Παπούλιας, Αλ. Κοντούλης, Γ. Κολοκοτρώνης, Παύλος Μελάς κα).

Ο Παύλος Μελάς (1870-1904), ήταν αξιωματικός του Πυροβολικού, γαμπρός του Στ. Δραγούμη και στις 18 Αυγούστου 1904, περνάει τα σύνορα, με ισχυρή ομάδα, εισερχόμενος ένοπλα στα Μακεδονικά εδάφη, αναλαμβάνοντας την αρχηγία του Μακεδονικού Αγώνα ενάντια στους Βούλγαρους και  με την εντολή να ασκεί καθήκοντα αρχηγού και στις μικρότερες ομάδες που δρούσαν εν τω μεταξύ στις  περιφέρειες Μοναστηρίου και Καστοριάς. Η χρονική δράση του μικρή, αλλά το αποτέλεσμα πολύ σπουδαίο, γι΄αυτό χαρακτηρίστηκε ως ο πρωτομάρτυρας της απελευθερώσεως της Μακεδονίας από Συνέχεια